Anders dan de meeste insecten zijn vlinders geliefd bij het grote publiek. Veel volwassen vlinders hebben een opvallend uiterlijk en kunnen bovendien niet steken of bijten. Ze spelen een rol in verschillende culturen en zijn een veel gebruikt onderwerp in de kunst. Vlinders hebben vaak een karakteristieke fladderende vlucht en sterk uiteenlopende vleugelkleuren die bij een aantal soorten als decoratief worden beschouwd. Omdat het lichaam gemakkelijk te conserveren is en de soms bonte kleuren hierbij niet verloren gaan worden vlinders al sinds lange tijd over de gehele wereld verzameld
Dag- en nachtvlinders herkennen.
Er zijn veel meer nachtvlinders dan dagvlinders;
in Nederland leven 53 soorten dagvlinders en zo’n 2000 soorten nachtvlinders.
Nachtvlinders zie je echter veel minder omdat veel soorten alleen ’s nachts actief zijn en onopvallend gekleurd zijn.
Deze vlinder met zijn gevederde antennes, lijkt op een dagvlinder maar hoort bij de nachtvlinders.
Zuringspanner - Nachtvlinder
in Nederland leven 53 soorten dagvlinders en zo’n 2000 soorten nachtvlinders.
Nachtvlinders zie je echter veel minder omdat veel soorten alleen ’s nachts actief zijn en onopvallend gekleurd zijn.
Deze vlinder met zijn gevederde antennes, lijkt op een dagvlinder maar hoort bij de nachtvlinders.
Zuringspanner - Nachtvlinder
De naam van de dagvlinders is wel toepasselijk: ze vliegen vooral overdag. De naam van nachtvlinders is een beetje verwarrend omdat niet alle nachtvlinders ’s nachts vliegen. Er zijn ook nachtvlinders die overdag vliegen. Het verschil tussen dagvlinders en nachtvlinders zit vooral in de vorm van hun sprieten en de manier waarop ze hun vleugels vouwen.
Dagvlinder of nachtvlinder?
Hoe herken je een dagvlinder?
Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes). Ze hebben draadvormige sprieten met aan het uiteinde altijd een knopje.
Landkaartje 1e generatie - Dagvlinder
Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes). Ze hebben draadvormige sprieten met aan het uiteinde altijd een knopje.
Landkaartje 1e generatie - Dagvlinder
Nachtvlinder of dagvlinder?
Hoe herken je een nachtvlinder?
Nachtvlinders leggen hun vleugels horizontaal, dakpansgewijs over hun achterlijf (uitzondering: enkele spanners die in rust hun vleugels als dagvlinders houden). Nachtvlinders kunnen draadvormige antennes hebben, of sterk geveerde, of knotsvormige antennes, maar hebben nooit een knopje aan het einde.
Gegolfde Spanner - Nachtvlinder
Nachtvlinders leggen hun vleugels horizontaal, dakpansgewijs over hun achterlijf (uitzondering: enkele spanners die in rust hun vleugels als dagvlinders houden). Nachtvlinders kunnen draadvormige antennes hebben, of sterk geveerde, of knotsvormige antennes, maar hebben nooit een knopje aan het einde.
Gegolfde Spanner - Nachtvlinder
Wat zijn dagactieve nachtvlinders?
Er zijn in Nederland zo’n 150 soorten grotere nachtvlinders die (ook) overdag actief zijn. Omdat ze overdag vliegen, zijn dit soorten die je zonder ingewikkelde vangmethoden in het veld kunt zien.
Er zijn in Nederland zo’n 150 soorten grotere nachtvlinders die (ook) overdag actief zijn. Omdat ze overdag vliegen, zijn dit soorten die je zonder ingewikkelde vangmethoden in het veld kunt zien.
Nachtvlinders leven in het donker...
Om in het donker te kunnen leven hebben nachtvlinders zich op allerlei manieren aangepast. s'Nachts zijn ogen niet zo nuttig. Nachtvlinders
gebruiken daarom hun voelsprieten als "neus" om voedsel of een partner te vinden. Bij sommige soorten hebben de mannetjes extreem grote sprieten, waarmee ze een vrouwtje al op kilometers afstand kunnen ruiken. Ook felle kleuren om vijanden af te schrikken zijn niet zichtbaar in het donker. Veel soorten nachtvlinders hebben daarom geen felle kleur, maar een camouflagepatroon. Daardoor vallen ze overdag niet op wanneer ze op een boom zitten te rusten. Soorten als de huismoeder ( Noctua Pronuba ) hebben alleen een felle kleur op de ondervleugels. In rust zijn deze niet zichtbaar, maar bij verstoring laat hij ze zien om zijn vijand te laten schrikken. s'Nachts is het een stuk koeler dan overdag en een nachtvlinder kan zich niet opwarmen in de zon. Toch moeten vlinders zich opwarmen om te kunnen vliegen. Veel soorten hebben daarom stevige vliegspieren. Door met de spieren te trillen warmen ze zich op tot de juiste temperatuur om te kunnen vliegen. De dichte beharing die veel nachtvlinders
hebben zorgt ervoor dat de warmte wordt vastgehouden
gebruiken daarom hun voelsprieten als "neus" om voedsel of een partner te vinden. Bij sommige soorten hebben de mannetjes extreem grote sprieten, waarmee ze een vrouwtje al op kilometers afstand kunnen ruiken. Ook felle kleuren om vijanden af te schrikken zijn niet zichtbaar in het donker. Veel soorten nachtvlinders hebben daarom geen felle kleur, maar een camouflagepatroon. Daardoor vallen ze overdag niet op wanneer ze op een boom zitten te rusten. Soorten als de huismoeder ( Noctua Pronuba ) hebben alleen een felle kleur op de ondervleugels. In rust zijn deze niet zichtbaar, maar bij verstoring laat hij ze zien om zijn vijand te laten schrikken. s'Nachts is het een stuk koeler dan overdag en een nachtvlinder kan zich niet opwarmen in de zon. Toch moeten vlinders zich opwarmen om te kunnen vliegen. Veel soorten hebben daarom stevige vliegspieren. Door met de spieren te trillen warmen ze zich op tot de juiste temperatuur om te kunnen vliegen. De dichte beharing die veel nachtvlinders
hebben zorgt ervoor dat de warmte wordt vastgehouden
Foto's © Gonnie Ritsema Hoffrogge